zaban

مای کافّه

به حروف مشبهه الفعل می‌چسبد و آن‌ها را از عمل بازمی‌دارد و غیر عامل و مبنی بر سکون است.

** انَّ الموءمنینَ اخوَهٌ                ** انمّا الموئمنونَ اخوهٌ

مای نافیه

به حرف مای نافیه معروف است و بر سر فعل ماضی و فعل مضارع می‌آید.

و در تجزیه می‌گوییم :حرف نفی ،غیر عامل و مبنی بر سکون

** ماکَتَبَ  (ننوشت)                             ** ما یَکتُبُ (نمی نویسد)

مای موصول

1- اسم موصول است که بین 2 فعل می‌آید و نقش مفعولی دارد.

2- هنگام تجزیه می‌گوییم (اسم موصول، معرفه، مبنی)

3- هرگاه «ما» در جمله بیاید ولی مابعدش فعل نباشد و جمله هم سؤالی نباشد، در این صورت «ما» موصول است.

** لِلّه ما فی السَّماواتِ و ما فی الارضِ

مای شرطیه

به اسم شرط معروف است و بر سر دو فعل مجزوم می‌آید و در تجزیه می‌گوییم )اسم شرط و نکره و مبنی)

** مَا تُقدِّموا لانفُسکم تَجِدوه ُ

(ما: اسم شرط) (تُقدِّموا: فعل شرط) (لانفُسکم تَجِدوهُ: جواب شرط)

مای استفهامیه

جمله را پرسشی می‌کند و بعد از آن فقط یک فعل می‌آید. اکثراً نقش مفعولی دارد و در تجزیه می‌گوییم: (اسم استفهام و نکره و مبنی)

** ما اَکَلَ؟ (ما: مفعول به و محلاً منصوب)

مای تعجبیه

بر سر فعل تعجب «ما افعلَ» می‌آید و همیشه نقش مبتدا و محلاً مرفوع را داراست و در تجزیه می‌گوییم: (نکره و مبنی بر سکون)

** مَا اجمَلَ الربیعَ

مَا: مبتدا و محلاً مرفوع

مای شبیه به لیس

مانند افعال ناقصه عمل می‌کند و اسم آن مرفوع و خبرش منصوب است.

** مَا هذا بَشراً

هذا: اسم ما و محلاً مرفوع

بَشراً: خبر و منصوب